น้ำผึ้งเป็นผลิตผลของน้ำหวานจากดอกไม้และแหล่งน้ำหวานอื่นๆ จากธรรมชาติที่ผึ้งงานนำมาเก็บสะสมไว้ในรังผึ้ง น้ำหวานที่ผ่านการย่อยและผ่านเอนไซม์ในท้องผึ้ง จะกลายมาเป็นน้ำผึ้งอยู่ในรังผึ้ง อย่างที่เรารับประทานกันในที่สุด
น้ำผึ้งที่ได้มาจากแต่ละแห่งจะมีรสชาติ ความหอมหวาน และสีที่แตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับวัตถุดิบหรือชนิดของเกสรดอกไม้ที่ผึ้งได้ไป รวมถึงแหล่งของพืชและพื้นดินในบริเวณที่ผึ้งอาศัยอยู่ เพราะฉะนั้นน้ำผึ้งที่ได้จากรังผึ้งในป่าใหญ่ก็จะประกอบไปด้วยน้ำหวานจากดอกไม้นานาพันธุ์ ส่วนน้ำผึ้งจากผึ้งเลี้ยงอาจมีน้ำหวานจากดอกไม้ชนิดเดียวหรือเพียงไม่กี่พันธุ์เท่านั้น
หนึ่งในหน่วยงานกำหนดมาตรฐานน้ำผึ้ง คือสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้กำหนดมาตรฐานของน้ำผึ้งไว้ดังนี้ คือ
ด้านคุณภาพ
- เป็นของเหลวข้นเป็นเนื้อเดียวกัน ลักษณะใสไม่ขุ่นทึบ ปราศจากสิ่งแปลกปลอม มีสีตามธรรมชาติ ตั้งแต่สีเหลืองอ่อน ถึงสีน้ำตาลเข้ม
- กลิ่น รส เฉพาะตัวตามธรรมชาติไม่มีกลิ่นผิดปกติ เช่น กลิ่นหมักหรือกลิ่นบูด
- ความชื้นไม่เกินร้อยละ 21 ของน้ าหนัก
- น้ำตาลกลูโคสรวมกับน้ำตาลฟรุกโทสไม่น้อยกว่าร้อยละ 60 ของน้ำหนัก หรือมีน้ำตาลรีดิวซิง คิดเป็นน้ำตาลอินเวิร์ตไม่น้อยกว่าร้อยละ 65 ของน้ำหนัก
- น้ำตาลซูโครสไม่เกินร้อยละ 5 ของน้ำหนัก
- สารที่ไม่ละลายน้ำไม่เกินร้อยละ 0.1 ของน้ำหนัก
- เถ้าไม่เกินร้อยละ 0.6 ของน้ำหนัก
- ปริมาณกรดทั้งหมดไม่เกิน 50 มิลลิอิควิวาเลนต์ของกรดต่อ 1 กิโลกรัม
- ค่าไดแอสเทส (Diastase number) ไม่น้อยกว่า 3
- สารไฮดรอกซีเมททิลเฟอร์ฟิวรัล (Hydroxymethylfurfural; HMF) ไม่เกิน 80 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม
- ค่าการนำไฟฟ้า ไม่เกิน 0.8 มิลลิซีเมนซ์ต่อเซนติเมตร
ด้านวัตถุเจือปนอาหาร
- ห้ามใช้วัตถุเจือปนอาหารทุกชนิดในน้ำผึ้ง โดยเฉพาะสารที่ใช้ปรุงแต่งสี กลิ่นรส ด้านสารพิษตกค้าง
- ชนิดและปริมาณสารพิษตกค้างในน้ำผึ้ง ให้เป็นไปตามข้อกำหนดของกฎหมายที่เกี่ยวข้อง และ มกษ. 9002 มาตรฐานสินค้าเกษตร เรื่อง สารพิษตกค้าง: ปริมาณสารพิษตกค้างสูงสุด และ มกษ.9003 มาตรฐานสินค้าเกษตร เรื่อง สารพิษตกค้าง:ปริมาณสารพิษตกค้างสูงสุดที่ปนเปื้อนจากสาเหตุที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้
ด้านสารปนเปื้อน
- ชนิดและปริมาณสารปนเปื้อนในน้ำผึ้ง ให้เป็นไปตามข้อกำหนดของกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
ด้านยาสัตว์ตกค้าง
- ต้องตรวจไม่พบสารตกค้างจากยาสัตว์
ด้านสุขลักษณะ
- การผลิตน้ำผึ้ง การบรรจุ การเก็บรักษา ต้องปฏิบัติอย่างถูกสุขลักษณะเพื่อป้องกันการปนเปื้อนที่ จะก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้บริโภค และให้เป็นไปตามข้อกำหนดของกฎหมายและข้อกำหนดของมาตรฐานสินค้าเกษตรที่เกี่ยวข้อง
การตรวจน้ำผึ้งตามมาตรฐาน ISO 17025 เซ็นทรัลแล็บไทย สาขาเชียงใหม่ เป็นห้องปฏิบัติการ หรือ ห้องแล็บที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน ISO 17025 แห่งเดียวในประเทศไทย 7 รายการได้แก่ Nitrofuran Metabolite, Streptomycin, Sulfonamides group, Tetracycline Group , Hydroxymethylfurfural (HFM), Chloramphenicol (Bisa) และ Chloramphenicol (LC-MS-MS) ซึ่งเป็นไปตามที่มาตรฐานสากลกำหนด
สำหรับผู้ประกอบการผลิตน้ำผึ้ง ที่สนใจนำสินค้าเข้าตรวจสอบ สามารถติดต่อสอบถามได้ที่ เซ็นทรัลแล็บไทย สาขาเชียงใหม่ โทร 053 896 131 , 053 896 133 หรือติดต่อโดยตรงได้ที่ 164/86 หมู่ 3 ตำบลดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ 50180